วัดสาวสุวรรณาราม หรือ วัดยอดแก้ว ตั้งอยู่ในชุมชนโบราณเวียงคุก บริเวณริมแม่น้ำโขงในเขตอำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย เคยเป็นเมืองหน้าด่านสำคัญของนครเวียงจันทน์ สืบย้อนประวัติศาสตร์ยาวนานถึงพุทธศตวรรษที่ 21-22 หลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบ เช่น ภาชนะดินเผา เครื่องประดับ โครงกระดูก และเหรียญโบราณ ล้วนบ่งบอกถึงความเจริญรุ่งเรืองในอดีต
วิหารวัดยอดแก้วสร้างทับบนร่องรอยของวิหารเก่า ผนังวิหารยังคงปรากฏร่องรอยของเสาศิลาแลงแปดเหลี่ยมขนาดใหญ่ที่เคยรองรับหลังคาเครื่องบน สะท้อนถึงเทคนิคการก่อสร้างแบบโบราณที่ประณีตงดงาม
ภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปประธานขนาดใหญ่ สันนิษฐานว่าบูรณะขึ้นในสมัยหลัง ลักษณะพระพักตร์แบบพื้นบ้าน ยังมีเศียรพระพุทธรูปองค์เดิมซึ่งชำรุดหักพังอยู่ด้านหลัง กำหนดอายุราวพุทธศตวรรษที่ 24-25 ลักษณะเศียรพระพุทธรูปองค์เดิมสะท้อนศิลปะแบบล้านช้างอย่างเด่นชัด พระขนงโก่ง หางพระเนตรปลายตวัด พระนาสิกงุ้ม มีฐานพระนาสิกเรียบ เส้นเชื่อมระหว่างพระนาสิกกับมุมพระโอษฐ์ทั้งสองข้างชัดเจน บ่งบอกถึงอายุราวพุทธศตวรรษที่ 22-23
สันนิษฐานว่าวัดสาวสุวรรณาราม (ชื่อเดิมของวัดยอดแก้ว) สร้างขึ้นในสมัยพระไชยเชษฐาธิราช กษัตริย์ล้านช้าง พ.ศ. 2200 หลักฐานที่สนับสนุนข้อสันนิษฐานนี้คือ ศิลาจารึกภาษาไทยโบราณที่วัดโพธิ์ชัย จังหวัดหนองคาย
พระองค์ทรงอนุญาตให้ใช้พระนามพระธิดาทั้ง 2 องค์ เป็นชื่อวัด คือวัดกุศลนารี สำหรับพระธิดาองค์ใหญ่ และวัดสาวสุวรรณาราม (วัดยอดแก้ว) สำหรับพระธิดาองค์เล็ก
คุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศาสนา และวัฒนธรรม
วัดยอดแก้วจึงเปี่ยมไปด้วยคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศาสนา และวัฒนธรรม เศษอิฐเศษปูนและโบราณวัตถุที่ค้นพบ ล้วนเป็นหลักฐานยืนยันความรุ่งเรืองในอดีต ดึงดูดนักท่องเที่ยวและผู้ศรัทธาให้เข้ามาเยี่ยมชมและสัมผัสความงดงามของวัดเก่าแก่ริมแม่น้ำโขงแห่งนี้
